Irak Bektaşi Federasyonu Başkan Yardımcısı ve Iraklı Kakailerden Nuri Cemşir ile söyleşi

ORSAM: Öncelikle bize kendinizi tanıtabilir misiniz?

Nuri CEMŞİR: Kakailerdenim ve Erbilde yaşıyorum, liseyi bitirdikten sonra yüksek sağlık enstitüsünü okudum ve sağlık kuruluşunda çalışorum.

Bize biraz Kakailiği anlatabilir misiniz? Kakailik nedir?

Kakaililerin en çok olduğu ülke İran’dır. Kirmanşah vilayeti merkezleridir. Kaakailerin kabesi diyebileceğimiz yer İran’da Kirmanşah vilayetindedir. Buraya Nosud ismi verilir. Halepçe’ye yakın bir köydür, dini bir yerdir.

Kakailiğin tarihi hakkında bilgi verebilir misiniz?

Kakailiğin çıkışı bir sırdır. Kimse nasıl ortaya çıktığını bilmez. Dünya kurulduğunda Kakailik de ortaya çıkmıştır. İnancımıza göre, dünyaya gelen ilk insan “ben ben sen sen” diye konuşmuş. Türkçe olarak ifade etmiş. Yani insanlığın ilk konuştuğu dil Türkçedir. Bizim inancımıza göre Kakailiğin 4 temeli var; temizlik yani saflık, dürüstlük, iyilik, affedici olmaktır. Kutsal kitabımızın ismi Serencam’dır. Bunun anlamı başlangıçtır. Kitabımızda orucumuz 3 gün olarak bildiriliyor. Kitabımızda dini konular vardır. 3 gün oruç tutarız. Yıl 3’e bölünür. Kış, yaz, bahar olmak üzere ve her mevsim 4 aydır. Dünyada görünen ve görünmeyen şeyler olduğu kitabımızda yazılıdır. Serencam Havreman dilinde yazılmıştır. Ama Türkçesi vardır. Buna Beyaz Kitap denmektedir. Arapça’ya da çevrilmiştir. Türkmenler de bu kitaba inanır. Kakailik Irak‘a sufiler aracılığıyla İran’dan köylere getirilmiştir. 970 yıl olmuştur. Böylece bizler Kakai olmuşuzdur.

Kakailik inanışı hakkında bilgi verir misiniz?

Aynı Bektaşiler gibi bizde de 4 önemli kademe, unvan vardır. Mürit, delil,  sufi ve seyit. Müritler seyitten olan biriyle evlenemez. Seyit olabilmesi için pir olabilmesi gerekir. Kakai inanışın da 7 tane pir vardır. Hatırladıklarım Bünyamin, Pir Şah İbrahim, Pir Haydar, Pir Mustafai, Seyit Habibşah’tır. Bünyamin melektir. Yani Cebrail’in onda vücut bulmuştur. En önde gelen pirdir. İnancımıza göre, Bünyamin dünyayı kontrol ediyor. İnancımızda bir insan ölürse,ruhu başka bir insana geçer. Yani bizde ölüm yoktur. Ölen bedendir, kalan ruhtur. Yani; Kaybolan Sultan İshak burada Hacı Bektaş olarak görünmüştür. Her yıl ilahi günler vardır. Seyitler bize dini inanışlarımızı yaptırmakla görevlidir.  Seyidin kontrolünde dini işler yapılır. Kakailer olarak merasimlerimiz, dini inanışlarımız şebekler ve Bektaşilerle aynıdır çok az fark vardır. En büyük fark tenasüh yani, ruh değişimidir.

Irak’ta ne kadar Kakai var ve nerelerde yaşamaktadır?

Irak’ta Kakailer 75.000 civarındadır. Musul’un merkezinde 7 köy Kakai köyüdür, Kakailer, Hamdaniye’nin çevresinde 15.000 civarındadır. Erbil’de 2 köy Kakai köyüdür. Kendi köyüm olan Sifaye ve Matrat’dır. Erbilde 7.000 Kakai vardır. Musul’daki köylerin isimleri; Vardek, Tellilben, Kazakan, Kabirli, Mecidiye, Kaberlum.  En çok Kakai Kerkük’te yaşamaktadır. Aşiret liderlerinin hepsi Kerkük’tedir. Kakailer  Kerkük’te 20.000 civarındadır. Merkezinde,  güneyde Tavuk’ta ve köylerde yaşarlar. Süleymaniye’de de Kakailer vardır. Havar, Kakilerin merkezidir, dinimiz kadar eski bir köydür, yaklaşık 970 yıllıktır. İran’a yakın olması Kakiliğin buradan gelmesi açısından önemlidir. Hanekin’de de Kakailer vardır. Burada 10-15000 civarında Kakai yaşamaktadır. Kakai tekkeleri açık değildir, kimse bilmez. Tekkelerin adı cemhanedir. Gizli bir şekilde ibadet edilir.

Irak’taki Kakailer arasında din ya da mezhep değiştirenler var mı?

Kakailerin arasında Şiileşen olmamıştır. Sadece Telafer’de yaşayan Seyit Abdullah Aşireti Şiileşmiştir. Biz Kakailer çok zor durumlar yaşadık, idamlar yaşadık ama bize vurana diğer yanağımızı çevirdik. Kakailik bir dindir ama Hz. Adem ve Hz. Muhammed’e de inancımız var. 7 melek gelmiştir. Bunlara da inancımız vardır. Bizler her dine saygı gösteririz. Demokratik şekilde inancımız var. Fark tenasüh.

Peki dünyada ne kadar Kakai yaşıyor?

Dünyada Kakailerin sayısını tam olarak bilemiyorum. Ancak İran’da 6 milyon Kakai vardır. Kakailer arasında farklı etnik gruplar olduğu bilinmektedir. İran’da Kürt, Türkmen, Farisi Kakailer vardır. Irak’ta en çok Kürt Kakailer vardır. Irak’taki Pirlerimiz Türkmendir, ancak çok az  Türkmen Kakai vardır.

Irak siyasetinde temsil ediliyor musunuz?

Kakailerden Doktor Nevzat Salih Rıfat geçen yılki mecliste vardı. Şu anda mecliste Kakai yoktur. Kakailer olarak Talabani’nin partisinde temsilcilermiz vardır. Kakailer siyasi olarak sorun olmamaktadır. Demokrasi istedikleri için bize geliyorlar. Kakailerin çoğu KDP ve KYB’ye oy vermektedir. İslami şekilde bir partimiz bulunmamaktadır.

Kakailer olarak Türkiye’den beklentiniz nelerdir?

Kakai öğrencilerin Türkiye devletinde eğitim görmesini ve Türkiye’nin bize ağabeylik yapmasını, yardımcı olmasını isterim.  Dünyada 7 melekten biri kesinlikte Türk’tür. Öncelikle diğer zulüm gören gruplarla Kakailerin bir arada olabilmesi için destek verilmesi gerekmektedir. Birlikte olma düşüncesi vardır. Parti kurarak değil de sivil örgüt kurarak zulüm gören insanları etrafımıza toplayabiliriz. Yezidiler de aynı düşüncededir.

Biz size çalışmalarınızda başarılar diliyoruz.

Ben de size bizi kabul ettiğiniz ve dinlediğiniz için teşekkür ederiz.

* Yukarıdaki resimde, Bağdat'taki Baba Gürgür Tekkesi'nden bir kitabe görülüyor.
(Kaynak: ORSAM, 1.Kasım.2011)