101 yıl bundan önce cesur ve Yorğunluk bilmeyen, günü güne ekleyen nefesi uzun olan ve korkmadan gazeteçilik mücadelesi yapan gayretle çalışan, Türkmen Şehrimiz Kerkük'te BaBagürgür ateşi gibi ateşi sönmeyen ve Basın öncümüz merhum (Ahmet Medeni KUTSİZADE) ve tam (101) yıl önce ve 11 - 02 - 1911 günü ilk Türkmen gazetesi kerkükte Hükümetten resmi izin aldı ve 24 -02 - 2012 gün ilk sayısı aydınlığa kavuştu, bu gazetenin ismi (Havadis) gazetesi idi, bu ilk Türkmen özgür bir gazete olarak nedeniyle, bu günü biz Irak Türkmen gazeteçiliğin doğum günü sayabiliriz.
Türkmenler Kudsizadeden önce yapmadığı bu tarihi olayı kardeşi ile birlikte, biz Türkmenlere ilk gezetesini ( Havadis ) adında Yayına ve ışığa çıkardı. Bir dönemde gazeteyi ortaya koydu ki hiç bir Türkmen asrında yaşayanlar bu cesarete sahip olmamışlardır, öyle bir cesarete sahipmiş ki beklenmeyen bir başarı kaydetti, her kes onun becermediğini sanıp ve bu iki kardeş bir veya iki sayıdan sonra engellenir ve baskı nedeniyle gazeteyi durduracaklardır. Eğer bu gün bakarsak basın melzemeden ve cihazlardan ve bütün yönden teknik ve modren makınalar ortada ama o dönemlerde matbaanın sorunları en büyük nedenlerden biri iydi basın işlerini engellerdi ve bir sayfa bile zor çıkarılırdı. Ama bunları hiç sorun bilmeden ve kendisi ile mücadeleni sürdüren sadece bir neden onları başarıya vardırdı, oda Türkmen azimleri ve huyları, bunlar yanında da en önemli neden kendi Türkmen cesaretleri.
Havadis gezetesi Türkmenlerin ilk gezetesi olarak ırık ve fikir ayrılığını kullanmadan konuları paylaşıp çok büyük bir hızla evlerde, okullarda ve kahvelerde okunurken gönüllere güzel konuları ile girmeyi iyice becermiştir. Böylece bir çok yazarlar yüz oraya çevirip yazılarını Havadis Gazetesine göndermişlerdir. En son döneminde tüm gezeteler için bir geniş okul olmuştur.
(Havadis) gazetesi yapraklarında bir çok önemli konulara değinip ve önem göstermişti, onlardan Kerkükte ictimai hayata, siyasi durumlara, yasa uygulamalarına ve Edebiyata çok önem vermekteydi, bu yüzden gazete tarihi bir ansiklopedi olarak gösterebiliriz. Bunun yanında Kerkükte edebiyat gelişmesinde büyük etkisi vardi.
Havadis Gazetesinde bir çok meşhür yazar ve şairlerimiz ürünlerini yaymaya başladılar onlardan örnek olarak : Büyük şairimiz Hicri DEDE, Zeynulabidin KERKÜKLÜ, Nesimi HULUSİZADE, Ali Kemal KEHİYEOĞLU ve diğerleri. Ayni zamanda o dönemde Bağdat ve Kerkükte çıkan tüm kitapları okurlara açıklayıp tanıtımını yapardı. Bu yüzden diye biliriz ki Havadis yapraklarını biz Türkmenlere Kerkükün bir tarih rehberi olarak okuduğumuz an Kerkükün o dönemlerde İctimai hayatı ve Edebi durumunu iyice anlarız.
Ahmet Medeni KUDSİZADE hayatı hakkında çok az bilgiye sahip olduğumuza onu ayni şöyle özetle tanıtmaya çalışacağız :
Ahmet Medeni (06 - Nisan - 1889) tarihinde Kerkük şehrinde doğdu, babası Abdullah KUDSİ Kerkük Evkafında memur iyken Hazine Davalar vekilliğini yapmaktaydı, ayni zamanda babası tasavuf şairi namıyla meşhür olmuştur. 1903 yılında (Ahmet Medeni) Kerkükte Rüşdiye okulunun diploması elde ederken (Kalem Tahrirat'ta) memur atandı, sonradadan 1912 yılında Lise okulunda Coğrafya okutmanı atandı, 1914'te (Başkatıp) olarak Kerkük Nüfüs Dairesine taşındı. Bir zamanlar Kıral emriyle kendini uzaklaştırarak, Kifri İlçesinde öğretmenlik yaptı, 1919 yılında tekrar (Kerkük Nüfüs Dairesine) döndü ve vefat edinceye kadar orada kaldı.
Ahmet Medeni ünlü bir yazar olarak tanılmıştır (Havadis Gazetesi) çıkarmaktan önce ve bütün kültürel pılatforumlarda bulunup yeri var idi , Musulda ve Bağdatta bir çok Gazete ve Dergilerde yazardı ve güzel yazıları nedenile Türkmenler içinde o önde gelen aydınlardan biri sayılırdı. Kendisi İşgalçılarla el birliğini kabul etmediği nedenile (Havadis)'i kapattılar ve sonradan 1920'de (Tecedüt) gazetesi çıkarmaya başladı, sonradan Kerkükte aydın kişilerden ve yazarlardan destek ve yardım bulmadan susmayı tercih edip bir kenara çekildi dek gözünü 1940 yılınıda bu fani dünyaya yumdu. Gömütü nurla dolup mekani cennet olsun amin.
Bir dönemlerde resmen Hükkümet memuru olduğu için İmtiyaz sahibi (Ahmet KUDSİZADE), mecbüren işini gazetede bıraktı, çünkü Musul vilayetinden bir karar çıkmıştı ki, her kim Hükümet görevinde ise diğer başka bir iş veya çalışma yasaktır ona. Bu yüzden 44 ncü sayısından buyana sayın M. Hüsnü beyler üstlendi İmtiyaz sahipliğine.
Ama bu kişi tehditler nedeniyle işini bırakıp ve üçüncü yıl bu yazı gazete ismi yanında yazıldı :
(( İslami bir gazete Her Şeyi Arar))
(Havadis Gazetesi) ilk defa olarak sayı (89)'da fotograf yayına çıkardı oda sayın Başyazarın resmi Merhüm Ahmet Medeni KUDSİZADE'nin fotografı idi, sonradan İctimai şahsiyetlerin ve Edebiyatçı dev şairlerimizin resimlerini yayına verdiler, Fotografı çıkanlardan : Hamit NEDİM, Mehmet Zeki KUDSİZADE, Atallah Efendi HATIP ZADE ve diğerlerin.
(Havadis gazetesi), yedi yıla yakın durmadan sayıları çıkmaktaydı, bu gazete yayınını durdurmadı dek İngilizler Irakı işğal edip özelliklede Osmanlılar çekilip ve Kerkük işğal olduktan sonra tam 14 - Mayis - 1918 tarihinde resmen kapatıldı ve merhum Ahmet Medeni KUDSİZADEYİ mecbür edereke gazeteyi durdurup ve İngilizler matbaasınıda satın aldılar. Sonradan İşgal gücü ayni matbaada (Necme gazetesini) çıkarmaya başladı ve işgalcıların resmi bir gazetesi olarak tanıtıldı.
Buraya bir bilgi eklemiş olduğumda ne mutlu bana.
ERBİL GAZETESİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder